Tapu tercümanlığı, tapuda gerçekleşen alım satım işlerinde alıcı, satıcı ve tapu memurları arasında köprü görevi görerek, gerekli olan iletişim akışını sağlayan, alanında yeterli deneyim ve tecrübeye sahip, bu iş için uygun eğitim almış kişilere verilen unvandır. Günümüzde yabancı dilde konuşan birçok yurt dışı vatandaşı tapuda tercümana ihtiyaç duymaktadır. Türkiye’de artan yabancı uyruklu kişiler sebebi ile tapu tercümanlığı alanlarında hizmet veren kişilere de ihtiyaç artmaktadır.
Tapu tercümanının yapmış olduğu bu iş oldukça önemlidir. Çünkü; arada geçen konuşmaların, doğru bir şekilde aktarılmasını sağlamaktan sorumludurlar. Bilgi akışının doğru sağlanmadığı durumlarda, geri dönüşü olmayan olumsuzluklar yaşanabilmektedir.Tapuda alım- satım sırasında alıcının ve satıcının tüm haklarını gözeterek, etkin şekilde tercüme yapılması gerekmektedir. İşlem yapılacak olan tapu dairesinin anlaşmış olduğu tercümanlık bürosundan bir tercüman ile işlemler yürütülebilmektedir.
Tapu dairelerinde gerçekleşen tüm hizmetlerin; uzman tercümanlık hizmeti veren, tercümanlık büroları tarafından sağlanacak tercümanlar ile özenli ve doğru şeklide alıcı veya satıcının diline göre çevrilmesi işlemine tapu çeviri tercümanlığı denir. Arada yaşanacak iletişim sorunun ortadan kaldırmasına yönelik uygulanan tapuların başka dillere çevrilmesi işlemi, tapuda yaşanabilecek iletişim sorunlarını ortadan kaldırmaktadır. Böylece satılan veya alınan gayrimenkul ücretinin, doğru yatırılması veya ücretin alıcı tarafından alınmasının beyanı eksiksiz olarak yerine getirilebilmektedir.
Üniversitelerin tercümanlık, İngiliz dili ve edebiyatı veya İngilizce gibi bölümlerinden mezun olarak, yaptıkları başvurular neticesinde noter tarafından onaylanan ve noter veya adli komisyon karşısında yemin ederek, tercümanlık görevini yapabilmek için yetkilendirilmiş kişilerdir. Yeminli tercümanların yaptıkları çeviri işlerinde belgelere kaşe basma yetkileri vardır. Kaşe basmakta yetkli oldukları belgeler resmi evrak yerine geçmektedir.
Ayrıca bazı tapu müdürlükleri, yeminli tercümanlık hizmeti veren kişileri kabul etmeyerek, bilirkişi tercüman talep etmektedir.
Özellikle istanbul gibi yabancı uyruklu vatandaşların çok olduğu şehirlerde, yabancıların gayrimenkul alım- satımların da artış görülmektedir. Tapu işlemleri için başvuruda bulunan alıcı veya satıcı, başvuru sırasında işlem yapabilmek için, yanında adli yeminli tercüman bulundurmak zorundadır. Aksi halde, alım satım işlemleri gerçekleştirilemeyecek, doğru iletişim kurulamayarak problemler oluşacaktır.
Adli yeminli tercüman ücretleri ise tam bir kanun yada kurum tarafından belirlenmemiştir. Hizmet veren tercümanlık şirketinin belirlediği standartlarda saatlik olarak ücretlendirme yapılmaktadır.
Tapu tercümanı, alım- satım işlemi yapan yabancı uyruklu ve Türkçe bilmeyen kişilere hizmet vermektedir. Alım- satım sırasında, alıcının satıcıya yatırması gereken gayrimenkul değerini yatırdığını ve alıcının ise ücreti aldığını belirtmesi gerekmektedir.
Ayrıca tapu da hizmet veren tapu memurlarının da sorduğu sorular ve yönlendirmeleri olmaktadır. İletişimde anlaşamayan insanlar ile bu işlemler gerçekleştirilemez. Doğru ve etkin iletişim kurabilmek ve olabilecek aksaklıkların önüne geçilebilmesi için devir teslim sırasında mutlaka yeminli tercüman bulunmak zorundadır.
Türkiye’de alım satım işlemlerinin doğru ve eksiksiz yapılabilmesi için Tapu Müdürlükleri tarafından istenen yeminli tercümanlık zorunluluğu vardır.
Adalet bakanlığı her yıl yeminli tercümanlık başvurusu için ilan açmaktadır. Tercümanlık için gerekli olan şartları sağlayan kişiler yeminli tercüman olarak belirlenmektedir. Başvurular illerin adliyeleri tarafından yılın belli zamanlarında yapılır.
• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak yada Türk Vatandaşlığı Kanunun 28. Maddesince düzenlenmiş mavi kart sahibi olmak
• En az ilkokul mezunu olmak
• Fiil ehliyetine sahip olmak
• Başvuru zamanında 18 yaşını tamamlamış olmak
• Aftan yararlanmış olsa bile, belirlenmiş bazı suçlardan hükümlü olmaması ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmemiş olması.
• Başvuru yaptığı il adliyesinin yakınlarında ikamet etmesi
• Başka bir tercümanlık komisyonunda tercümanlık için başvurusunun bulunmuyor olması
Yukarıda sıralanmış başvuru şartlarını tamamlamış ve gerekli belgeleri almış kişi noter huzurunda veya komisyon karşısında yemin ederek,yeminli tercüman unvanını almaya hak kazanmaktadır.
Tercümanlık hizmetlerinde adli yeminli tercüman ve bilirkişi tercüman kavramları sıklıkla geçmektedir. İki kavram arasındaki farklara geçmeden önce bilirkişi tercüman nedir?, adli yeminli tercüman nedir? kısaca açıklayalım:
Bölge adliye komisyonundan yetkilendirilmiş kişilerdir. Başvuru yapılmadan önce ilgili bilirkişi kursları ve eğitimini almak zorunludur. Hakeza meslekte en az 5 yıl hizmet verdiğini kanıtlayarak almış olduğu eğitimlerle beraber başvurarak bilirkişi tercüman olunabilir.
Genellikle tapu işlerinde alım- satım sırasında yabancılara tercümanlık hizmeti veren kişilerdir. Bilirkişi olarak adlandırılan bu kişiler özellikle bilirkişilik unvanı alabilmek için eğitim almış belgeli kişilerdir. Tapu işlerinde yabancı uyruklu kişilere yardım etme dışında birtakım hukuki olaylarda, mahkemelerde , polis merkezlerinde vs. bilirkişilik görevi üstlenerek hizmet vermektedirler.
Adli yeminli tercüman; Adalet Bakanlığının belirlediği illerde kurulan komisyonlarca, gereken şartları sağlayan, adalet komisyonu karşısında yemin ederek adli yeminli tercüman unvanını kazanmayı hak eden kişilerdir. Davalara katılabilen, hakim ve savcılara çeşitli konularda açıklamalar yapabilen, ayrıca çeviride bulunduğu evraklara kaşe basma yetkisine sahip kişilerdir.
Adli yeminli tercümanlar,ekstra hukuk bilgisine de sahip olabilmeli, davanın seyrini değiştirecek doğru tercümelerde bulunarak, kişilerin haklarını gözetebilmelidirler. Ayrıca, ellerindeki çeviri belgelerini kontrol ederek onaylama işlerinde de yetkilidirler.
Hukuki çevirilerde adli yeminli tercümanlar kendi yorumlarını katamazlar. Yaptıkları çevirilerde ardıl çeviri yöntemlerini kullanarak etkili iletişimi sağlamak ve art arda çevirilerde bulunabilecek yetkinlikte kişiler olmalıdır.Adli bilirkişiler aktif olduğu diğer alanlar;
• Dava süresinde dava taraflarının dinlenip değerlendirilmesinde
• Duruşma kayıtlarının okunmasında
• Tapu alım-satımlarında
• Adliyede
• Nikah dairelerinde
• Polis karakollarında
• Noterlerde
• Bakanlıklarda
• Mahkemelerde
• Davada sunulan belgelerin çevirisinde
• Dava esnasında tarafların savunmasının çevrilemesinde
• Hakim ile kişinin etkin iletişim kurabilmesinde de görev alırlar.
Genellikle bilirkişi ve tercüman aynı cümlede kullanılsa da ikisi birbirinden ayrı kavramlardır. Tercüman, konuşabildiği dilde yetkin ve tecrübeli olarak çeviri işlerini yürüten kişidir. Bilirkişi ise, bir konuda yeterli deneyim ve bilgiye sahip olan kişidir. Bilirkişiler, tercümanlık hizmetlerinde olduğu gibi birçok alanda olabilir.
Adli bilirkişi tercüman olmak için herhangi bir dilde profesyonellik derecesinde iyi bir seviyede olunması gerekir. Her yılın sonlarına doğru Adalet Bakanlığı tarafından belirlenmiş illerde Adli Komisyonlar kurulur. Başvuru bu komisyonlara yapılır.
Bilirkişi tercümanlık yapmak isteyen kişiden belirli evraklar talep edilir. Bu evraklar aşağıda sıralanmıştır.
• İlk olarak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olma şartı aranır. Veya vatandaşlık kanununun 28. Maddesinde belirtilen şartlara istinaden mavi karta sahip olunması gerekir.
• 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir
• Herhangi bir suçtan hüküm giymemiş olmak veya belirli suçlardan cezası ertelenmiş olmamak
• Fiili ehliyete sahip olmak
• Bir ve birkaç dilde profesyonellik derecesinde yeterlilikte olmak
• Başvuruda bulunduğu komisyonun bağlı olduğu il sınırlarında ikamet ediyor olmak
• En az ilkokul veya üzerinde bir okuldan mezun olmak
• Başka bir komisyona tercümanlık için başvuruda bulunmamış olmak
Yukarıda sıraladığımız belgeleri tamamlayarak, Adli Komisyonlara başvurular belirtilen tarihlerde şahsen yapılmaktadır. Gereken tüm incelemeler sonucunda uygulanan prosedürler ile komisyon tarafından yemin şartı aranır. Komisyon karşısında yemin edildikten sonra bilirkişi tercümanlık unvanını almaya hak kazanılır.
Bilirkişi tercümanlar, tapularda alım-satım sırasında yabancı uyruklu kişilere verilen tercümanlık hizmetlerini yapabilir. Bunların yanında hukuki çevirmenli ve tercümanlık işlerini de yürütmekte görevlidirler. Adli bilirkişilerin ücretleri ise adalet bakanlığı tarafından belirlenmiş saatlşik harç ücretleri göz önüne alınarak ödenir.
Türkiye cumhuriyeti devletinde, birçok ülkeden gelen yabancı uyruklu insanlar yaşamaktadır. Artan yabancı uyruklu kişilerin vatandaşlık da alabildiği ülkede, konut ve gayrimenkul satışları da artmaktadır. Ayrıca ülkede iş yapan, yurt dışı vatandaşları ve büyük şirketlerin de tapuda gayrimenkul alım- satım işlemleri olmaktadır.
Ülkemizdeki yabancıların sayısı hatırı sayılır derecede artmış olduğunu göz önüne alırsak, tercümanlık hizmetlerinin de bu denli artmasında artan ihtiyacın karşılanması için önemli bir unsur olmuştur.
İngilizce , Fransızca, Almanca, Arapça , Japonca, Çince gibi dillerde bilirkişi yeminli tercümanlara daha çok ihtiyaç duyulmaktadır. Yabancı uyruklu kişinin diline göre de aşağıda sıralamış olduğumuz hemen hemen her ülke dillerinde tercümanlar aranmaktadır.
• İngilizce tercüman
• Fransızca tercüman
• Farsça tercüman
• Arapça tercüman
• Kürtçe tercüman
• Japonca tercüman
• Çince tercüman
• İspanyolca tercüman
• İtalyanca tercüman
• Portekizce tercüman
• Almanca tercüman ve bunların yanında 100 lerce dilde tercüman hizmeti verebilecek kişilere ihtiyaç duyulmaktadır.
Yeminli adli tercümanlık hizmetleri tapu, noter, adliye gibi birçok kamu kuruluşunda profesyonel tercümanlık hizmeti vermektedir. Bunların yanı sıra, online olarak da tercümanlık bürolarından yeminli tercümanlık hizmetlerinden yararlanılabilmektedir.
Yeminli tercümanlar; sözlü tercüme, yazılı tercüme, anlık tercüme gibi birçok tercüme alanında çalışırlar.
Adli tercümanlar ise mahkemelerde, taraflar arasında iletişimi sağlarken aynı zamanda yabancı dilde yazılmış hukuki metinleri de Türkçeye veya istenilen dile çevirmektedirler.
Adli tercümanların ücretleri adliyenin saatlik harç ücretlerinde belirlemiş olduğu standartlar ile hesaplanarak ödenir. Fakat mahkemenin uzunluğu arttıkça, tercümanın saatlik ücretinde de artış olmaktadır. Genellikle dava bitiminden sonra hakim tarafından belirlenen ücretler, adliye tarafından tercümana ödenir.
Danıştay ve Yargıtay mahkemeleri gibi daha zorlu davalara bakan mahkemelerin tercümanlık ücretleri daha da fazladır. Ayrıca bireysel olarak yeminli tercüman bulunabileceği gibi, bu işlerle ilgilenen ve gerekli durumlarda tercüman temin ederek ihtiyaçların giderilmesine yardımcı olan tercümanlık hizmeti veren bürolar vardır. Büroların belirlemiş olduğu tercümanlık ücretleri de büro ile direk olarak iletişime geçilerek öğrenilebilmektedir.
Adli yeminli tercüman, yeminli tercüman olmak için gereken belge ve deneyimlere sahip, birçok konuda ve sektörde tercümanlık hizmeti veren yetkili kişidir. Mahkemelerde davalı ve davacının arasındaki iletişimi sağlar ve temsil ettiği kişinin, doğru savunma yapmasına olanak verir. Yazılmış olan resmi evrakları istenilen dile çevirir ve kaşe basar.
Adli yeminli tercümanın, kaşe basma yetkisi de olduğu için kaşe yaptığı tüm evrakların, resmi geçerliliği vardır. Ayrıca yazılmış olan çeviri yazısını revize ederek, doğruluğunu onaylama yetkisine sahiptir.
Birçok Bakanlıkta hizmet veren adli yeminli tercümanlar, aynı zamanda bilirkişi olarak da tercih edilirler.
Tapu müdürlüklerinde alım satım yapan kişilerin, doğru iletişim kurmalarını sağlayarak, sürecin sorunsuz ilerlemesine yardımcı olurlar. Tarafların tapu görevlileri ile etkili ve doğru iletişim kurmalarını sağlarlar.
Adliyede davalara katılarak, hakimin ve savcının doğru bilgiler alarak davayı doğru yönetmelerine katkıda bulunurlar. Adli yeminli tercümanlar, temsil ettikleri kişinin haklarını koruyarak doğru savunma yapmasına olanak verirler. Doğru tercüme, kişinin kendisini net bir şekilde ifade etmesini sağlar. Ayrıca hukuki tercümanlık yapan kişilerin, hukuk alanında da bilgiye sahip olması ve sürecin nasıl işlediğine dair tecrübesi olması gerekmektedir. Hukuki tercümanlıkta, tercüman kesinlikle kendi yorumlarını katarak çeviri yapmamalıdır.
Bunların yanı sıra noterlerde, polis merkezlerinde, bakanlıklarda, jandarma komutanlıklarında, nikah dairelerinde de yeminli tercümanlık şartı aranmaktadır.